Pedro Barrento, Marlene and Sofia. A Double Love Story

Powieść Pedro Barrento zaproponował mi BookBub, a ja się chętnie zgodziłam, bo miała ciekawy opis, przyjemną dla oka okładkę i niezłe opnie na GoodReads. I miała nie być typowym romansidłem, nie była nawet wrzucona do tego gatunku. Być może postawiłam jej zbyt wysokie oczekiwania, bo „Marlene and Sofia” jest dla mnie powieścią dość niskich lotów, mimo złożoności i stopnia skomplikowania fabuły. Barrento wprowadza dwa poziomy narracji, jedną osią są wydarzenia w książce, drugą - pamiętnik autora. Obie się przeplatają i po części uzupełniają, ale obydwie są równie nieprawdopodobne i oderwane od rzeczywistości. 

„Don’t get me wrong, when I’m mad it’s because I’m worried about you, not because I want to impose my own will. I’m an old man, I won’t live much longer, but you still have most of your life ahead of you. It’s a father’s duty to make sure his child knows how to reach the right decisions”.

Na jednym z cokwartalnych spotkań Lizbońskiego Wydziału Gildii Portugalskich Pisarzy (yup, serio) Pedro Barrento (jako postać) otrzymuje do napisania (czy też: dostaje pozwolenie na napisanie) romans osadzony w Lizbonie. Oburzony tym, że on - utalentowany pisarz - swoją historię musi osadzić na swoim podwórku (co dramatycznie obniża szanse na napisanie bestsellera), podczas gdy pisarze-lizusy otrzymują do napisania romans na bajecznym Bora Bora (sic!), zarzuca Przewodniczącemu niesprawiedliwe podejście i nieuczciwe rozdysponowanie tematów. Ten nieoczekiwany „akt nieposłuszeństwa” zostaje zgromiony wściekłą tyradą Przewodniczącego, a Barrento w swojej książce musi zawrzeć jeszcze dwa elementy (poza gatunkiem, miejscem akcji i postaciami): podróż samolotem i ducha. Być może Barrento-autor chciał przedstawić Gildię jako metaforę biurokracji i krótkowzroczności wydawców, ale gdyby Barrento-postać na koniec zginął, dostalibyśmy nie romans, a nową wersję „Procesu” Kafki (nawet jeśli to nawiązanie i inspiracja - wyszło wyjątkowo marnie).

Barrento-postać próbuje stworzyć jakąś sensowną całość z puzzli, które otrzymał (i wykorzystać przy tym fragmenty, które również otrzymał od Gildii)(Gildia jest niekwestionowanym mistrzem hamowania kreatywności pisarzy). Jak na tak trudne zadanie, wychodzi mu całkiem przyzwoicie, ale przy takim misz-maszu i ograniczeniach powieść wychodząca spod jego pióra po prostu nie może być dobra. Tytułowe bohaterki, Marlene i Sofia, przyjaźnią się, chociaż niewiele mają ze sobą wspólnego. O Marlene mówi się jako o kobiecie wyuzdanej i lekkich obyczajów, i nie są to plotki, bo rzeczywiście pracowała jako prostytutka. Teraz jednak chce się „ustatkować” i wyjść za mąż za Joaquima (bohatera z najbardziej rozwiniętym poczuciem moralności), przyjaciela Manuela (Manuel jest ojcem Sofii), chociaż po kryjomu ma namiętny romans z Tiago, komputerowym geekiem, który z kolei jest przyjacielem Sandro (Sandro jest facetem Sofii). Wszystko więc pięknie się łączy i brakuje tylko jednego niewłaściwego kroku, żeby się rozsypało. Pierwszym niewłaściwym krokiem jest zarejestrowanie się dwóch rezydentek domu opieki dla zamożnych (Particii i Teresy) na stronie, gdzie Tiago testuje swój wynalazek: okulary z wbudowanymi niewielkimi kamerkami i mikrofonem, które umożliwiają podgląd live i poruszanie się po mieście bez wstawania z krzesła. Wszystko brzmi na bardzo zagmatwane i naprawdę takie jest; kiedy doda się wszystkie mniej i bardziej znaczące epizody, wspomnienia z dzieciństwa i kolejne fragmenty pamiętników Barrento-postaci, wszystko przewraca się jak w kalejdoskopie i błyszczy (głównie seksem). 

„First you have to „log-on”. My online name is 'Pussycat'.”

Podtytuł został nadany na wyrost; jedna z przedstawionych w książce ‚historii miłosnych’ jest dość oczywista, ale tej drugiej jakoś ciężko mi się doszukać (to znaczy wątki miłosne są, ale jest ich tak dużo, że do końca nie wiadomo, o który chodziło Barrento). Właściwie wątków miłosnych jest chyba aż nadto, spokojnie można byłoby rozdzielić je na kilka powieści i „Marlene and Sofia” by na tym zabiegu nie ucierpiała. Myślę nawet, że tej książki nie da się już bardziej skrzywdzić. Często jest tak, że jakaś postać w powieści irytuje. Ale w powieści Barrento irytuje dosłownie każdy. Pusta Marlene, wiecznie skrzywdzona Sofia, Joaquim, który czasem dosłownie przesadza z moralnością, trzymający brudne naczynia w lodówce Tiago, wiekowa Patricia, która zachowuje się jakby nadal miała szesnaście lat. Irytuje nawet sam Barrento, chyba trochę przytłoczony swoim geniuszem i talentem, z nieustającą potrzebą mówienia o sobie. Nie mogłam Barrento-postaci nie utożsamiać z Barrento-autorem i z narratorem w powieści. Pedro Barrento w moim odczuciu jest więc egocentrykiem szukającym poklasku; facetem, który lubi dziewczyny w minispódniczkach i błędnie uważa, że rozumie kobiety.

kadr z filmu "Hardkor Disko", reż. Krzysztof Skonieczny

"He asked Sofia to shut her eyes when they boarded the airport shuttle, but it was an impossible secret to keep as she could see „Disneyland” written everywhere inside the bus.

She looked at him and smiled.

'I’ve brought you to visit your family,' he told her.

'My familiy?'

'Yes, the other princesses'.”

(ta scena jest tak żałosna, że aż boli)

Sama już nie wiem, czy „Marlene and Sofia” jest romansem czy groteską. Wszystko jest naraz, a ja nie lubię momentów, w których wszystkiego jest tyle, że muszę sama wybierać na czym skupiać uwagę. Błyskotliwe pomysły i zdania, które niosą ze sobą jakiś głębszy przekaz mieszają się z głupiutkim humorem i dosadnym scenami seksu. Gdyby było to jakoś wyważone, nie miałabym do Barrento pretensji (w końcu sama kilka miesięcy temu zachwycałam się „Balladyny i romansami” Karpowicza), ale w „Marlene and Sophii” głupiutki humor i dosadne sceny seksu stanowią przerażająco dużą część. Masochiści być może to docenią, ale nie są to najmilsze do czytania fragmenty. Szukam słowa, które dobrze oddałoby tą powieść. 'Patola' jest chyba najtrafniejsze. 

Podwójnej historii miłosnej Marlene i Sofii po polsku jeszcze nie wydali, ale raczej nie ma na co czekać. 

nasza ocena: 3/10

Kindle Edition, 2014

300 stron